آشنایی با روشهای کاهش اضطراب و استرس با بیوفیدبک

بیوفیدبک (پس خوراند زیستی)

تعریف

نوشته شده توسط پزشکان مایو کلینیک (معتبر ترین کلینیک پزشکی آمریکا)

پس خوراند زیستی ( بیوفیدبک) شیوه ای تکمیل کننده و جایگزین برای دارو درمانی است که در آن  شما می آموزید عملکردهای بدن از جمله ضربان قلب را با کمک ذهنتان کنترل نمایید. در بیوفیدبک شما به حسگرهای الکتریکی وصل می شوید که به شما کمک می کند اطلاعاتی درباره بدن خود را (bio) دریافت و اندازه گیری نمایید (feedback) ، حسگرهای بیوفیدبک به شما می آموزد که چگونه تغییرات ظریف و ماهرانه ای در بدن خود، مثلاً آرام کردن برخی ماهیچه ها انجام دهید تا به آنچه می خواهید ، برای مثال کاهش درد، برسید.

در اصل بیوفیدبک وضعیت سلامت و عملکرد فیزیکی ، به شما قدرت استفاده از افکار برای کنترل بدن را می دهد. بیوفیدبک اغلب به عنوان یک شیوه آرمیدگی بکار می رود.

به چه منظور انجام می شود؟

بیوفیدبک که گاهی آموزش بیوفیدبک نامیده می شود، برای کمک به درمان بسیاری از موضوعات جسمی و ذهنی بکار می رود. از جمله:

• اضطراب یا استرس
• آسم
• عوارض جانبی شیمی درمانی
• یبوست
• مشکلات قلبی
• فشار خون بالا
• بی اختیاری ادرار و مدفوع
• سندرم روده تحریک پذیر
• درد
• عملکرد جسمی
• بیماری رینودز

بیوفیدبک به دلایل مختلفی مورد درخواست افراد می باشد :

• ناخواسته و مزاحم نیست.
• نیاز به داروها را حذف می کند یا کاهش می دهد.
• برای آنهایی که در وضعیت خود تحمل دارو ندارند، می تواند درمانی جایگزین باشد.
• وقتی داروها خوب جواب نمی دهند ، می تواند گزینه دیگری باشد.
• در برخی شرایط هنگام بارداری ، می تواند جایگزین داروها باشد.
• به افراد کمک می کند کنترل سلامتی خود را بدست گیرند.

خطرات احتمالی

بیوفیدبک به طور کلی ایمن است. بیوفیدبک ممکن است برای همه مناسب نباشد ؛ بنابراین پیش از استفاده، در این زمینه با پزشک خود صحبت نمایید.

 

انواع بیوفیدبک:

درمانگر شما  شیوه های مختلفی از بیوفیدبک را بکار  می برد. تعیین شیوه هایی که برای شما مناسب باشد،به مشکل سلامتی شما و اهداف خاص آن بستگی دارد . شیوه های بیوفیدبک شامل:

*بیو فیدبک برق نگاری ماهیچه (EMG) :این شیوه اطلاعاتی درباره تنش ماهیچه ای بدنتان به شما می دهد و پس از آن قادر خواهید شد ، آرمیدگی را تمرین نمایید.

*بیوفیدبک دمایی:حسگرهایی که به انگشتان یا پاهای شما وصل می باشند، دمای پوست شما را اندازه می گیرند. بدلیل اینکه در زمان تنش و اضطراب دمای بدن شما پایین می آید، اعلام دمای پایین آمده ،به شما کمک می کند که تکنیک های آرمیدگی را آغاز نمایید.

*آموزش پاسخهای برقی پوست:حسگرهایی که فعالیت غدد عرقی و میزان تعریق پوست شما را اندازه می گیرند ،شما را از اضطراب آگاه می کنند.

*بیوفیدبک تغییرپذیری ضربان قلب : این نوع بیوفیدبک که عمدتاً در بعد تجاری بکار میرود به شما کمک می کندتا ضربان قلب خود را در تلاش برای بهبود فشار خون ،عملکرد رگها و تنش و اضطراب ، کنترل نمایید.

 

آموزش الکترو مایو گرافی با بایوفیدبک (EMG ):

اصل آموزش EMG آن است که به طور معمول به یادگیرنده اطلاعات پیشرفته ای را در مورد تنش عضلانی خود  در یک منطقه خاص ارائه دهد وافراد امیدوارند بتوانند این تنش ها را کنترل کرده ویا کنترل آنها را تسهیل بخشند.
در واقع هدف، ایجاد آرامش بعد از تنش بیش از حد و نامناسب است. سنسورها به پوست در طول عضله متصل می شوند. عضلات ممکن است در هر نقطه ای ازبدن هدف قرار داده شود از جمله: پیشانی، گردن، شانه ها، پشت، فک، بازوها یا ساق پا. سنسورهایی هم برای لگن استفاده می شود .
سیگنال های ریزالکتریکی منتشر شده توسط عضلات، متناسب با درجه انقباض، تقویت می شوند و به صورت صفحه نمایش تصویری و یا یک سیگنال صوتی که به صورت یک بوق است ،تقویت ها نمایش داده می شوند. صفحه نمایش بصری ممکن است اعداد ،خطوط ویا تغییر در رنگ یا الگوها باشد. تن های صوتی می تواند تغییر درافزایش ویا نزول تنش عضلانی را نشان دهند.
اکثر سیستم های بیوفیدبک به طور متوسط ​​،تنش عضلانی را در طی یک بازه زمانی مشخص شده ضبط می کنند.
پس از برخی آموزش، مراجع یاد می گیرد که با استفاده از سیگنال بازخورد زیستی(بایوفیدبک) زمان آرامش عضلات خود را افزایش دهد.
درمانگر راه های مختلفی را به مراجع یاد میدهد که در برخورد با موانع یا مشکلات چطور مقابله کند ودر مسیر پیشرفت قرار گیرد.
معمولا تکالیفی برای منزل تجویز می شود چرا که هدف ،یادگیری برای کنترل بهتردر عضلات، بدون کمک ونظارت بیوفیدبک است. یک یا چند معیارمعمولا به عنوان اهداف آموزش وجود دارد:

به عنوان مثال، ماندن زیر دو میکروولت ، سرعت بهبود از انقباض، یکی دیگر از معیارهای مشترک است و همچنین نگه داشتن تنش عضلانی کمتر در طول جنبش می باشند.
فراوانی جلسات متفاوت است و ممکن است دو بار در هفته و یا کمترباشد. بیوفیدبک به طور موقت به یادگیری در مورد احساسات داخلی می پردازد و فرد یاد می گیرد که چطور بر بدن خود کنترل بیشتری داشته باشد.
مدت زمان این فرآیند یادگیری از فردی به فرد دیگر متفاوت است اما ممکن است به طور معمول یک تا سه ماه طول بکشد.
علایم بیماری معمولا به دنبال خاطرات روزانه درون منزل می باشد و این مسئله کمک می کند تا مراجع فعالیت هایش را درک وتنش عضلانی خود را بکاهد.
این تمرینات ویادگیری کنترل بر روی بدن وخود تنظیمی در نهایت باعث می شود که این فعالیت ها به طور دائم وهمیشگی در فرد باقی بمانند وحتی فعالیت هایی که کمتر در حیطه آگاهی فرد هم قرار دارد قابل کنترل شوند مانند شل کردن فک پایین .

آموزش دما

هدف از آموزش دما درجه حرارتی است که به مراجع آموزش داده می شود تا اندام های خود را گرم کند .
در اینجا هدف بالا بردن درجه حرارت پوست، عضلات اسکلتی و همچنین ماهیچه های درون دیوارهای رگ های خونی می باشد. این بخش آخری( ماهیچه های درون رگ های خونی) که در نتیجه جریان خون به پوست، درجه حرارت پوست افزایش یابد.
سنسور حرارتی، مقاومت گرمایی نیز نامیده می شودکه به پوست (کف دست ویا نوک انگشتان) متصل شده وتمام تغییرات دمای پوست را ضبط می کند. سیگنال ها به صورت بصری و یا از طریق یک صدا تغییرات را نسبت به دما نشان می دهند. صفحه نمایش بصری ممکن است اعداد پلی گراف، خطوط و یا تغییر در رنگ یا الگوها را به همراه  داشته باشد.
درمانگر راه های مختلفی را برای انجام این کار، با استفاده از سیگنال های بیوفیدبک به عنوان راهنمایی به فرد آموزش می دهد. به عنوان مثال: معمولا به مراجع یاد می دهد تا تنفس عمیق و آهسته ای داشته باشد تا همین مسئله به وی برای آرامشش کمک کند.
وبا تکرار عباراتی چون : دست شما احساس گرمی و سنگینی می کند و یا تصور کنید که در ساحل دراز کشیده اید
وگرمای خورشید را در دست خود احساس می کنید باعث نزدیک شدن به اهدافمان می شویم.

دماسنج دستی برای نظارت بر پیشرفت موثر است و از آن می توان در منزل برای تکرار تمارین استفاده کرد وبعد از آن مراجع یاد می گیرد تا گرمای دست را به نقاط دیگر بدن انتقال دهد.
جلسات آموزش حرارتی معمولا  چندین باردر هفته برگزارمی شود. مدت زمان این فرایند یادگیری از فردی به فرد دیگر متفاوت است اما به طور معمول نیاز به چهار تا هشت جلسه و همراه تمرین درمنزل می باشد.

بیوفیدبک همچنین در تعدادی از اختلالاتی مانند :بیماری رینود، فشار خون بالا ،سردردهای میگرنی و اضطراب هم استفاده می شود. اخیرا، از آن برای افزایش جریان خون درزخم هم استفاده می کنند.

آموزش رسانایی

بازخورد رسانایی پوست ،اطلاعاتی در مورد فعالیت غدد عرق موجود در دست فراهم می کند که از نزدیک با فعالیت سیستم عصبی سمپاتیک در ارتباط است. این متغیر به نام SCA ( فعالیت رسانش پوست)، EDA (فعالیت electrodermal)، یا واژه کلاسیک GSR (گالوانیکی پاسخ پوست) می باشد. سنسور به دو انگشت یا دو قسمت از کف دست متصل می شود و بازخورد به صورت راه های مختلف از جمله : تغییر لحن صدا، تغییر در رنگ را بر روی صفحه نمایش به صورت تغییر عددی، انحراف متر ویا یک خط حرکت از طریق بازخورد ویدئویی به نمایش گذاشته می شودو زمان پاسخ کمتر از دو ثانیه است.این تغییرات گذرا با تغییرات احساسات در ارتباط است.
در حالت های منفی احساسات مانند : ترس، نگرانی، خشم که معمولا با یک واکنش از جا پریدن یا بالا بردن دست همراه است با بیوفیدبک قابل حل می باشد.

مراجع قادر خواهد شد هر انچه را که در جلسات بیوفیدبک یاد می گیرد را به زندگی واقعی انتقال دهد، به عنوان مثال، بازخورد GSR اغلب دردرمان ترس و حملات اضطرابی واختلال روده که باعث ناراحتی شدید در فرد می شود به عنوان یک عنصر در اصلاح فشار خون بالا استفاده می شود.
در GSR  فرد می آموزد که چطور مقاومت کند وحواس خود را نسبت به نگرانی ها پرت کرده وحالت های ذهنی خود را به صورت دلپذیر ادراک کند.
تکنیک های تمدد اعصاب مانند تنفس آهسته، تصاویرآرامش بخش یا مدیتیشن می تواند به حفظ و توجه مداوم و آرام کردن احساسات کمک کند. این امر منجر به ایجاد ثبات درسیستم عصبی خودکار می شود. برای یادگیری مهارت های متفاوت به زمان زیادی نیاز دارد. تمرین جلسات بیوفیدبک تسلط بر مهارتهای عملی را تسهیل می بخشد.

تهیه و تنظیم :  مریم عبداللهی (روانشناس ، مشاور و درمانگر)

دپارتمان تحقیقات مرکز نوروفیدبک و بیوفیدبک آلومینا

انتشار مقاله در اینترنت یا در مجلات با درج منبع مقاله (با درج لینک فعال به سایت مرکز آلومینا) منعی ندارد و در غیر اینصورت پیگرد قانونی دارد.

خواننده گرامی : برای تهیه هر یک از این مقالات جهت ارتقا سلامتی شما هم میهنان عزیز ، زمان و انرژی و هزینه بسیار زیادی صرف می شود، پس در حق ما لطف نموده و کپی رایت را رعایت کنید و  به ما در ادامه فعالیتمان امید و انگیزه بدهید . با سپاس از خوانندگان محترم و با امید به روزهای بهتر

مرکز تخصصی نوروفیدبک و بیوفیدبک آلومینا

 

خدمات نوروفیدبک و بیوفیدبک و مشاوره روانشناسی (اضطراب،افسردگی، بیش فعالی ، درمان اختلالات جنسی و روابط زناشویی ، زوج درمانی و… ) و شناخت درمانی و رفتار درمانی (CBT) و ویزیت متخصص روانپزشکی (اعصاب و روان) و متخصص مغز و اعصاب (درمان میگرن،سرگیجه،تشنج،سکته مغزی و …)در مرکز  نوروفیدبک و بیوفیدبک آلومینا انجام می شود.

جهت کسب اطلاعات بیشتر و تعیین نوبت ویزیت تماس بگیرید.

 

 

کلمات کلیدی : بیوفیدبک،دماسنج ،سیستم عصبی،رینود چیست؟،اعصاب سمپاتیک،فشار خون،کاربرد بیوفیدبک،انقباض عضلانی،تعریق،غدد تعریق،رگ های خونی،درمان انواع ترسها،درمان اضطراب،درمان هراس،پنیک،درمان پنیک،اختلالات گورشی،درمان تعریق دست،