اختلال بیش فعالی- کم توجهی: سبب شناسی، علائم و درمان

 

اختلال بیش فعالی- کم توجهی : سبب شناسی، علائم و درمان

اختلال بیش فعالی- کم توجهی یکی از شایع ترین بیماری های دوران کودکی است که در صورت عدم دریافت درمان مناسب می تواند تا سن نوجوانی و حتی بزرگسالی ادامه یابد. این اختلال غالبا جنبه ی وراثتی و خانوادگی دارد و بیشتر مطالعات انجام شده در این زمینه این مسئله را تائید کرده اند. علاوه بر عامل انتقال ژنتیکی، برخی عوامل محیطی مانند قرار گرفتن در معرض آسیب های مغزی، ضربه به سر، مصرف الکل توسط والدین پیش از تولد کودک  و … می توانند در بروز این بیماری نقش داشته باشند.  مصرف برخی مواد خوراکی و افزودنی های مجاز نیز در بروز علائم این بیماری موثر هستند. به طور کلی علت دقیق ایجاد ایسن اختلال در کودکان کاملا شناخته شده نیست با این حال محققان عقیده دارند که عدم تعادل در ترشح و جذب برخی انتقال دهنده های شیمیایی مغز مانند دوپامین و سروتونین ، مهم ترنی عامل ایجاد این اختلال است.

علائم اختلال بیش فعالی- کم توجهی غالبا شدید، متداوم و متغیر است و سن شروع اولین نشانه ها معمولا بین 3 تا 6 سالگی است. مهم ترین و شایع ترین علائم این اختلال عبارت اند از :

–          کمبود توجه و تمرکز

–          ناتوانی در منترل تکانه ها، حرکات و رفتار

–          تکانشگری، بیش جنبی، انرژی زیاد و  عدم نیاز به استراحت

اختلال بیش فعالی – کم توجهی به طور کلی به سه نوع متفاوت تقسیم بندی می شود:

–          نوع اول: کودکان غالبا بیش فعال هستند که این نوع بیماری معمولا در سنین کم تر تشخیص داده می شود این کودکان دائما در حال حرکت و بی قرارند، بی وقفه حرف می زنند، در انجام دادن فعالیت های آرام مشکل دارند، بدون اندیشیدن به عواقب رفتار خود عمل می کنند، در کنترل تکانه و امیال خود ناتوانند، تانوایی انتظار کشیدن و منتظر نوبت خود ماندن را ندارند، خلق و خوی این کودکان معمولا متغیر و تحریک پذیر است.

–          نوع دوم: کودکان غالبا بی توجه، این نوع بیماری معمولا در سنین اولیه ی ورود به مدرسه تشخیص داده می شود. این کودکان از توجه کردن به جزئیات و گوش کردن حرف معلم و والدین ناتوانند، فرایند پردازش اطلاعات در این افراد به کندی صورت می گیرد، توجه و تمرکز مورد نیاز برای یادگیری مطالب را ندارند، معمولا تکالیف و وظایف خود را ناتمام رها می کنند، افکار مزاحم و پراکنده ی زیادی دارند، در حین انجام تکالیف خود نمی توانند تمرکز کنند،به راحتی بی حوصله و خسته می شوند، در سازماندهی امور و برنامه ریزی برای انجام وظایف مشکل دارند.

–          نوع سوم : نوع ترکیبی اختلال بیش فعالی – کم توجهی، کودکان مبتلا به این بیماری غالبا ترکیبی از علائم دو نوع دیگر این اختلال را خواهند داشت.

کودکان مبتلا به انواع اختلال بیش فعالی – کم توجهی معمولا در مهارت های خواندن، هجی کردن، نوشتن، حساب و زبان، روابط اجتماعی و عاطفی با مشکل روبه رو می شوند.

رایج ترین روش های درمان این کودکان عبارت اند از:

–          دارو درمانی

–          رفتار درمانی

–          درمان مبتنی بر آموزش

–          نوروفیدبک

–          مشاوره ی فردی و خانوادگی

 

تهیه و تنظیم : انیس جهانبازی (کارشناس ارشد روانشناسی بالینی ، مشاور و درمانگر)

دپارتمان تحقیقات مرکز نوروفیدبک و بیوفیدبک آلومینا

انتشار مقاله در اینترنت یا در مجلات با درج منبع مقاله (با درج لینک فعال به سایت مرکز آلومینا) منعی ندارد و در غیر اینصورت پیگرد قانونی دارد.

 

 

 

 

جدیدترین و مطمئن ترین روش درمان

اختلال بیش فعالی کم توجهی کودکان و بزرگسالان

 

 

در مغز تمام ما انسان ها، هزاران فرایند و فعالیت خودکار و غیر ارادی در حال اتفاق افتادن است. فرایندهای ناهشیار  بی شماری که  کاملا از حوزه ی آگاهی و اختیار ما به دورهستند.

هر لحظه در مغز هریک از ما، امواج مغزی خاص و فرایندهای فیزیولوژیک بی شماری در جریان است بدون آنکه ما آگاهی وشناختی  نسبت به نحوه ی عملکرد آن ها داشته باشیم. فرایندهای فیزیولوژیک نهفته در مغز ما و امواج مغزی موجود در آن دائما و بدون دخالت آگاهانه ی ما بر روی رفتار، افکار، عملکرد و وضعیت سلامت جسمی و روانی ما تاثیر گذارند.

هیچ یک از ما انسان ها در شرایط طبیعی و نرمال نمی توانیم در مورد نحوه ی عملکرد هر یک از این واکنش های فیزیولوژیک غیرارادی و امواج مغزی موجود در مغزمان اطلاعات دقیق و روشنی داشته باشیم. به خودتان نگاه کنید! آیا می دانید در حال حاضر امواج مغزی شما در چه وضعیتی قرار دارند؟

طبیعتا در شرایط طبیعی و بدون استفاده از ابزارهای خاص نمی توانید نسبت به هیچ کدام از واکنش های فیزیولوژیک بدن خود آگاهی دقیقی داشته باشید.

علاوه براین وجود هرگونه ناهنجاری و اشکال در روند طبیعی عملکرد امواج مغزی و  فرایندهای زیست شناختی در بدن انسان، می تواند منجر به بروز علائم بیمارگونه شود. به عبارت دیگر به هم خوردن روند طبیعی عملکرد امواج مغزی و  واکنش های زیست شناختی می تواند به عنوان علامت و نشانه ای از وجود یک وضعیت بیمارگونه ی جسمانی یا روانی مورد توجه قرار بگیرد.

نوروفیدبک، برای مغز انسان مانند یک آینه عمل می کند. ما هر روز با نگاه کردن به آینه متوجه نقائص و اشکالات موجود در ظاهر خودمان می شویم.

در واقع آینه ما را نسبت به وضعیت ظاهری مان و عیب و نقص های احتمالی موجود در آن آگاه می کند. این آگاهی و شناخت به ما کمک می کند تا در جهت رفع نقص های موجود در وضعیت ظاهری خود اقدام کنیم. نوروفیدبک دقیقا برای امواغ مغزی و عملکردهای فیزیولوژیک مغز ما به عنوان یک آینه ی پیشرفته عمل می کند. نوروفیدبک با استفاده از ابزارهای الکترونیک پیشرفته و کامپیوتر به ما کمک می کند تا از آن چه در مغز ما در حال رخ دادن است آگاه شویم.

نوروفیدبک، واکنش های فیزیولوژیک  نهفته درمغز انسان و امواج مغزی که هر لحظه بر وضعیت رفتاری و عملکردی ما اثر گذارند را ثبت می کند و بعد آن چه که در همان لحظه در مغز انسان در حال اتفاق افتادن است را کاملا دقیق، روشن و واضح روی صفحه ی نمایشگر به تصویر می کشد.

نوروفیدبک به انسان کم می کند تا از وضعیت امواج مغزی خود، از نحوه ی عملکرد واکنش های زیست شناختی غیرارادی مغز خود در لحظه، آگاهی و شناخت دقیق و فوری کسب کند. این افزایش آگاهی و شناخت به فرد کمک می کند تا بتواند در جهت رفع اشکالات و ناهنجاری های موجود در امواج مغزی خود اقدام کند. افزایش آگاهی نسبت به وضعیت امواج مغزی باعث می شود فرد بتواند کنترل بیشتری بر این امواج  داشته باشد.

نورووفیدبک روشی است برای اینکه یاد بگیریم چگونه امواج مغزی و فعالیت هایی که در مغز ما به طور طبیعی و خودکار انجام می شود را کنترل کنیم. در حقیقت با نوروفیدبک می آموزیم به طور ارادی امواج مغزی خود را با استفاده از بازخوردی که از دستگاه  دریافت می کنیم تغییر بدهیم. نوروفیدبک ابزاری است برای کنترل، تغییر و اصلاح امواج مغزی در جهت رسیدن به کاهش علائم بیماری و افزایش سطح سلامت جسمانی و روانی.

 

امروزه نوروفیدبک به عنوان یکی از مؤثرترین روشهای درمانی و جایگزین دارو های شیمیایی در کودکان دچار بیش فعالی یا همان ADHD شناخته شده است. هدف از درمان بوسیله این روش این است که به کودک بیاموزیم چطور می تواند رفتارهای مغزش را تغییر دهدو در نهایت عملکردهای مربوط به بیش فعالی را از بین ببرد.

این به این معنی است که کودک شما می تواند به مغز خود بیاموزد که بیش فعال نباشد!

بیوفیدبک مانند آینه ای است که عملکرد مغزمان را که به طور عادی ما از آن آگاه نیستیم ، به نمایش در می آورد و به ما می آموزد تا اطلاعاتی راجع به وضعیت بیولوژیک مغز خود بدست بیاوریم و از این اطلاعات جهت کنترل ارادی فعالیت های مغزمان استفاده کنیم.

نوروفیدبک نوعی بیوفیدبک است که می تواند جهت آموزش کودکان دچارADHD جهت تغییر رفتارشان استفاده شود. به این صورت که دستگاه اطلاعات الکتریکی مغز کودک و امواج مغزی او را ثبت می کند و  با ثبت امواج و تقویت امواج مثبت و مفید، نوروفیدبک انجام می شود و کودک می آمزد که چطور می تواند بیشتر توجه و تمرکز داشته باشد.

حال این امواج مغزی که در نوروفیدبک روی آنها کار می شود، چه هستند و چگونه کار می کنند؟

هر فرد نرمال 4 دسته موج مغزی دارد که عبارتند از:

 

موج آلفا در زمان آرامش و relaxation فعالیت بسزایی دارد.

موج بتا سریع ترین موج مغزی است و در مواقع توجه و تمرکز فعالیت زیادی دارد. موجی به نام SMR نیز وجود دارد که زیرمجموعه ای از موج بتا است و زمانی که فرد برای انجام یک فعالیت کاملاً فوکوس کرده فعال است.

موج تتا در زمانی که فرد در حال به خواب رفتن است و یا افکار پوچ و بی هدفی دارد فعال است .

موج دلتا کندترین موج مغز است و در هنگام خواب عمیق فعال ترین موج است.

وقتی یک کودک نرمال تلاش می کند مطلبی بخواند یا روی موضوعی تمرکز کند، امواج بتا در مغزش افزایش می یابد، اما در کودکان بیش فعال، این اتفاق نمی افتد و به جای افزایش موج بتا، موج تتا در مغزشان افزایش می یابد (موج افکار پوچ) ، و این به این معنی است که این کودکان نمی توانند به اندازه کودکان دیگر تمرکز کنند.

آیا نوروفیدبک به راستی روش مؤثری است؟

وقتی کودک بیش فعال نیاز به توجه دارد، به جای افزایش موج بتا در مغزش، موج تتای او بالا می رود و در دستگاه EEG بالا بودن موج تتا نسبت به بتای او ثبت می شود. در جلسات نوروفیدبک درمانی، به کودک می آموزیم که چگونه موج بتای خود را بالا بیاورد. معمولاً بعد از 30 جلسه درمان، کودک کاملاً می آموزد که چطور امواج مغز خود را کنترل کند . علاوه بر بهبود توجه و تمرکز در کودکان، علائم دیگر بیش فعالی نیز در کودک کمرنگ می شوند. این بهبودی، قابل مقایسه با زمانی است که کودک در حال مصرف روزانه  4 قرص ریتالین است.

در کودک تحت درمان با دارو، با پایان نیمه عمر دارو در بدن، علائم برمی گردد اما زمانی که کودک می آموزد که چطور امواج مغز خود را کنترل کند، علائم خاموش می شوند و این بهبودی دائمی است ، و بدان معنی است که وقتی جلسات درمانی کامل شد، کودک شما فردی نرمال خواهد بود و این نکته وجه تفاوت نوروفیدبک با سایر روش های درمانی است.

آیا این روش علمی است؟ روش نوروفیدبک از حدود 4 سال پیش توسط اداره غذا و داروی آمریکا ( معتبرترین سازمان جهانی پزشکی) جهت درمان بیش فعالی ،کم توجهی مورد تایید قرار گرفته است.

مقاله نوروفیدبک  در درمان کودکان بیش فعال و مقایسه آن با درمان دارویی (ریتالین) :

http://www.sid.ir/fa/VEWSSID/J_pdf/5791387V1107.pdf

آیا نوروفیدبک محدودیت و عوارضی نیز دارد؟

در مورد عوارض احتمالی جانبی این روش در 30 سال گذشته مطالعات بسیاری انجام شده و خوشبختانه هیچگونه عارضه جانبی برای این روش درمانی ذکر نشده است، این در حالی است که درمورد داروهای شیمیایی مثل ریتالین لیست بلند بالایی از عوارض گزارش شده است(برای مشاهده عوارض ریتالین اینجا کلیک کنید)

آیا در آمریکا و سایر کشورهای پیشرفته از نوروفیدبک در درمان کودکان بیش فعال کم توجه استفاده می شود؟

در آمریکا  بیش از 1000 مرکز نوروفیدبک وجود دارد که این رقم در 5 سال گذشته از کمتر از 100 مرکز به این تعداد رسیده که این موضوع خود حاکی از میزان اهمیت و محبوبیت این روش درمانی در کشورهای پیشرفته می باشد .

متاسفانه تنها مشکل این روش این است که نوروفیدبک و بیوفیدبک به دلیل هزینه نسبتا زیاد نسبت به دارو درمانی حتی در کشورهای پیشرفته ، فقط توسط قشر مرفه جامعه استفاده می شود، و عملا بخش زیادی از جامعه به دلیل مشکلات مالی از این درمان محرومند و خانواده ها مجبورندسالها مصرف  داروهای شیمیایی را برای کودکان بیش فعال خود تحمل کنند! و با وجود اگاهی از عوارض این داروها چاره ای جز پذیرش نداشته باشند!

لذا ما در مرکز نوروفیدبک آلومینا سعی کردیم با کم کردن هزینه نوروفیدبک (تا 10 برابر کمتر از هزینه متعارف در دنیا و چندین برابر کمتر از هزینه متعارف در ایران) ،امکان استفاده از آن را برای کلیه اقشار فراهم نمائیم.

نکته ای که باید به آن توجه شود این است که برای ادامه جلسات نوروفیدبک، کودک باید انگیزه داشته باشد و اگر کودک در سن مناسبی نباشد، خسته می شود و انگیزه ادامه درمان را نخواهد داشت. اگر سن کودک خیلی پایین باشد، نمی تواند همکاری مناسبی داشته باشد و در سنین بالا نیز  مغز دیگر توانایی یادگیری و تغییر را تا حدودی از دست می دهد لذا بهترین سن توصیه شده برای این درمان حداقل سن 4 سال و حداکثر سن 45 سال می باشد.

در مرکز نوروفیدبک آلومینا خدمات درمانی بوسیله روش نوروفیدبک  در کودکان بیش فعال انجام می شود و شما می توانید با پر کردن فرم تشکیل پرونده و سپس انجام جلسات درمانی، از این درمان جهت بهبود بیش فعالی کودکتان بهره ببرید.

 

 

کلمات کلیدی : اختلال بیش فعالی- کم توجهی، انواع اختلال بیش فعالی، اختلال بیش فعالی – کم توجهی، بیش فعالی در کودکان، کودکان بیش فعال و کم توجه، اختلالات یادگیری، انواع اختلالات یادگیری، نقص یادگیری در کودکان، درمان بیش فعالی، درمان اختلالات یادگیری، نوروفیدبک، درمان بیش فعالی با نوروفیدبک، نورورفیدبک در درمان اختلال یادگیری.بیش فعالی در کودکان،درمان بیش فعالی، سبب شناسی بیش فعالی، انواع روش های درمان بیش فعالی، نوروفیدبک، درمان بیش فعالی با نوروفیدبک.